Πανελλαδικές...αποχρώσεις

* πρώτη δημοσίευση στο protagon.gr (22.5.2013)

20 περίπου χρόνια μετά τις Πανελλαδικές, μπορώ να πω με σιγουριά ότι οι εξετάσεις αυτές είναι ένα από τα γεγονότα που αποθηκεύονται στη μνήμη μας καθαρά επιλεκτικά. Άλλοι θυμούνται και τι χρώμα κάλτσες φορούσαν, άλλοι δεν μπορούν να θυμηθούν πόσες μπύρες ήπιαν μετά. Για να ξεχάσουν…

Εφαλτήριο ζωής ή λαιμητόμος ονείρων; Απλή δοκιμασία ή αναγκαίο κακό, φινάλε της σχολικής ζωής ή πέρασμα στο όνειρο;Tα ΜΜΕ υπερβάλουν στην προβολή και η κοινωνία μεγενθύνει τις επιπτώσεις ενός αμφιλεγόμενου (σχετικά με την ανάδειξη των πραγματικά καλύτερων)θεσμού.Η εκκλησία διοργανώνει στις κατά τόπους ενορίες λειτουργίες υπέρ των υποψηφίων(!).

Τα κλισέ πολλά. Τα ρεπορτάζ ,οι τηλεοπτικές εικόνες και οι δηλώσεις των πρωταγωνιστών στάνταρ. Οι αστικοί μύθοι για παντελόνια που…έλιωσαν επίσης πολλοί.

Και στο τέλος όλα κρίνονται από το αποτέλεσμα.Aυτή είναι η αλήθεια. Αν δεν τα καταφέρεις, κανείς δεν θυμάται ότι μπορεί τόσο στο Γυμνάσιο όσο και στο Λύκειο η βαθμολογία σου να μην έπεφτε κάτω από 18.Αν όμως ‘‘περάσεις’’ κανείς δεν θυμάται ότι μπορεί κάποιες τάξεις να τις πέρασες τον Σεπτέμβρη…’’Τhe winner takes it all’’.

Αν λοιπόν το θέμα στραβώσει και είσαι το φαβορί (απόδοση 1,10) για τις ‘‘δυνατές’’ σχολές (Ιατρική , Νομική, Πολυτεχνείο κλπ), καλύτερα να ανοίξει η γη να σε καταπιεί! Επειδή κάποτε ήπια αυτό το φαρμάκι μέχρι τελευταία σταγόνα, ένα έχω να πω με σιγουριά. Αργά ή γρήγορα θα προχωρήσεις στη ζωή σου γιατί δεν γίνεται κι αλλιώς…Και μπορεί να είναι όλα καλύτερα. Θα το θυμάσαι όμως για πάντα. Και αν όχι εσύ, θα υπάρχει κάποιος να στο θυμίζει! Τελεία.

Η διαχείριση μιας τέτοιας κατάστασης είναι δύσκολη, ίσως γιατί ξαφνικά είσαι μόνος για πρώτη φορά. Θα σε θυμηθούν όλοι οι απίθανοι για να σου πουν (δήθεν) μια κουβέντα παρηγοριάς πίσω από χαιρέκακα χαμόγελα. ‘‘Κανείς δεν χάθηκε, για όλους έχει ο Θεός, σε έφαγε το άγχος, αν ήσουν σε άλλη δέσμη, σε άλλο πλανήτη κλπ’’ , είναι λίγα από αυτά που θα σε πνίγουν όπως και οι ιστορίες της διπλανής πόρτας ‘‘ο Δημήτρης του κυρ Ηλία δεν πέρασε , άνοιξε μετά ένα βουλκανιζατέρ και τώρα τρώει με χρυσά κουτάλια…’’!

Τα πράγματα είναι απλά. Άλλοι τα καταφέρνουν, άλλοι όχι. Κάποιοι προσπαθούν πάλι,κάποιοι τα παρατάνε. Τόσο απλά. Όπως γίνεται κάθε μέρα. Πάντα θα υπάρχουν νικητές και χαμένοι. Το θέμα που οφείλουν οι μεγαλύτεροι να εξηγήσουν στα παιδιά , είναι ότι δεν μπορεί να είναι πάντα οι ίδιοι νικητές και πάντα οι ίδιοι χαμένοι.

Το διδάσκει  και η τραγικότητα της εποχής που ζούμε. Όπου έχουμε γιατρούς που τρώνε σε συσσίτια και σκουπιδιάρηδες που είναι δημόσιοι υπάλληλοι και έχουν ακόμα ένα σταθερό χαμηλό μισθό. Ειρωνία… Φανταστείτε τους αυτούς την περίοδο των Πανελληνίων και θα γελάσει ο κάθε πικραμένος.

Οι γονείς πάντα θα προσπαθούν για το καλύτερο. Αλλά δυστυχώς δεν θα είναι πάντα το πραγματικά καλύτερο για το παιδί τους.

Πάντα θα υπάρχει άγχος. Από ένα σημείο και μετά όμως είναι καταστροφικό. Πότε ακριβώς; Όταν ο γονιός έχει περισσότερο από το παιδί που δίνει εξετάσεις.

Τέλος θα υπάρχει πάντα ενθουσιασμός στην επιτυχία αλλά και μεγάλη πίκρα στην αποτυχία. Το πώς θα διαχειριστούν οι μεν το άσπρο και οι δε το μαύρο , ορίζει τους πραγματικούς νικητές. Οι πρώτοι αποκτούν πλεονέκτημα. Οι δεύτεροι δεν πρέπει να αποδεχθούν την ήττα.

Και η ζωή συνεχίζεται με τα χρώματα που επιλέγει ο καθένας να της δώσει…

Αστέρας όπως Δαβίδ!

Στα μάτια ενός  μικρού παιδιού ο ένας και μοναδικός αγώνας, ο μεγάλος τελικός έχει ιδιαίτερη σημασία. Καταλαβαίνει ότι είναι ο αγώνας που βγάζει τον νικητή, τον καλύτερο. Την έννοια του Πρωταθλητή ο πιτσιρικάς την καταλαβαίνει αφού μεγαλώσει λίγο και μπορέσει να κατανοήσει τι σημαίνει παίρνω 3 πόντους για τη νίκη, έναν για την ισοπαλία και τα συναφή.

Στον τελικό βλέπεις ποιος θα σηκώσει την κούπα.Αυτόν θαυμάζεις,τον αρχηγό της ομάδας ονειρεύεσαι στον ύπνο σου και θέλεις να είσαι εσύ όταν μεγαλώσεις. Τελεία και παύλα. Σήμερα βράδυ λοιπόν θα είναι ο Αστέρας Τρίπολης ή ο Ολυμπιακός στο ΟΑΚΑ .Μπλε-κίτρινο ή ερυθρόλευκο.

Μάλιστα αυτό που κάνει εντύπωση είναι ότι σχεδόν κανέναν δεν ενδιαφέρει  αν πάρει το κύπελλο στο 90λεπτο ,στην παράταση ή στα πέναλτυ. Πέρυσι κυπελλούχος ήταν ο Ολυμπιακός ,νικητής στην παράταση επί του Ατρομήτου σε ένα ματς που δεν έχει κανείς κάτι ιδιαίτερο να θυμάται. 

Ίσως για τους ουδέτερους η διαδικασία των πέναλτυς να είναι και το κερασάκι στην τούρτα. Για τους οπαδούς των φιναλίστ αφήστε το καλύτερα. Παραδείγματα κι εδώ πολλά. Ανατρέξτε στους τελικούς ΠΑΟ-ΑΕΚ το 1994 (κυπελλούχος ΠΑΟ στα πέναλτυ, 2-2 στο 90’ και 3-3 στο 120’) και το πιο πρόσφατο του 2009 ΑΕΚ-Ολυμπιακός (κυπελλούχος ο Ολυμπιακός 3-3 και 4-4 …στα πέναλτυ χάθηκε το μέτρημα). Χαρακτηριστική από αυτό τον αγώνα ήταν η ατάκα ενός φιλάθλου δίπλα μου ο οποίος πρέπει να ζύγισε γύρω στα 150 κιλά και ήταν φανερά επηρεασμένος και από τη ζέστη που είχε δημιουργήσει η όλη ατμόσφαιρα εκείνο το βράδυ στο ΟΑΚΑ: ‘’…ρε παιδιά εγώ κουράστηκα και μόνο που τους βλέπω να πηγαινοέρχονται…’’!

Πέρα απ’αυτά σε έναν τελικό έχεις να παρατηρήσεις και πολλά εξωαγωνιστικά. Στο παλιό Γουέμπλεϊ για παράδειγμα όπως θα θυμούνται οι παλιότεροι, στον τελικό  Κυπέλλου που είναι ο κορυφαίος θεσμός για  τους  Άγγλους, ήταν παράδοση πριν τον αγώνα να παρατάσσονται οι ομάδες αντικριστά στη σέντρα και παράλληλα με τη  μέση γραμμή και η Βασίλισσα με τη συνδρομή του Αρχηγού κάθε ομάδας να χαιρετάει έναν – έναν τους 22 ποδοσφαιριστές. Εδώ έσκασαν μύτη κανά δυο χρονιές ο Στεφανόπουλος και ο Παπούλιας ως Πρόεδροι της Δημοκρατίας,αλλά τελικά πήραν αυτό που τους άξιζε (έντονο γιουχάϊσμα) και δεν ξαναπάτησαν επικαλούμενοι λόγους ασφαλείας…

Βασικό στοιχείο ενός τελικού είναι το σασπένς και η έκπληξη.Ρωτήστε έναν ουδέτερο ποιόν υποστηρίζει και 9 στις 10 φορές θα σου πει τον πιο αδύνατο.Είναι αυτό που αρέσει στο ποδόσφαιρο.Αυτή η δυνατότητα στον καθένα να νικήσει, είτε είναι ψηλός ή κοντός ,αργός  ή γρήγορος , πλούσιος ή φτωχός. Με βασική προϋπόθεση το ματς να παιχτεί στα ίσια…

Τέτοιες εκπλήξεις στον τελικό του κυπέλλου Ελλάδας δεν είχαμε πολλές. Αν τα καταφέρει απόψε ο Αστέρας απέναντι στον Ολυμπιακό θα είναι μόλις η  τέταρτη  ομάδα που θα έχει κερδίσει ως αουτσάϊντερ. Δυό φορές η Λάρισα  (4-1 με ΠΑΟΚ το 1985 στο ΟΑΚΑ  και 2-1 με Παναθηναϊκό το 2007 στο Βόλο),δυό φορές ο Πανιώνιος (3-1 με ΑΕΚ το 1979  και 1-0 με Παναθηναϊκό το 1998, στο παλιό Καραϊσκάκη και τις δυο φορές ) και μία ο Ηρακλής του Βασίλη Χατζηπαναγή( στα πέναλτυ  με Ολυμπιακό το 1976 στη Νέα Φιλαδέλφεια).Ο Γηραιός μάλιστα ήταν φιναλίστ άλλες δυο φορές με ομάδες του δικού του βεληνεκούς (με Καστοριά το 1980 στη Νέα Φιλαδέλφεια σε έναν από τους καλύτερους τελικούς ever και με ΟΦΗ στα πέναλτυ το 1987 στο ΟΑΚΑ) αλλά δεν κατάφερε να κατακτήσει το τρόπαιο(κατά το σύνηθες κλισέ…).

Προσωπική εκτίμηση για τον τελικό του 2013 ανάμεσα στον πρωτάρη Αστέρα Tρίπολης και τον  ήδη πρωταθλητή Ολυμπιακό ,ότι εδώ που έχει φτάσει το χάλι του ποδοσφαίρου μας σε επίπεδο συλλόγων , καλό θα ήταν να κερδίσει ο Δαβίδ και ας χάσει ένα κυπελλάκι ο Γολιάθ. Θα έχει περισσότερο ενδιαφέρον το βράδυ μετά τον τελικό να δούμε εικόνες με κλαρίνα από την Τρίπολη ,παρά τους γνωστούς πανηγυρισμούς από τον Πειραιά. Πάνω απ’όλα ζητάμε να αφήσουν το παιχνίδι να κυλήσει όπως πάει και να νικήσει ο καλύτερος ή ο πιο τυχερός.

Δεν χρειάζεται πάντα ο πιο δυνατός.

Εξάλλου η αξία του ηττημένου δίνει δόξα στον νικητή!